14 czerwca 2023
Wprowadzenie i wizyta na cmentarzu żydowskim pierwsze spotkanie z łęczycką młodzieżą
Realizacja projektu „4 kultury – odNOWA pamięci 0.3.” rozpoczęła się w Łowiczu na terenie cmentarza żydowskiego. Katarzyna Tośta, która koordynuje przedsięwzięcie, wprowadziła słuchaczy Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w założenia przyświecające jej przy budowaniu programu spotkań i warsztatów.
Prowadząca spacer przybliżyła uczestnikom żydowskie obrzędy pogrzebowe. Tłem spotkania była łowicka nekropolia.
Najczęstszymi przedstawieniami znajdującymi się na macewach są te, które dotyczą religijności zmarłego, a także jego miejsca w społeczności. Do tych motywów należą:
– dłonie ujęte w geście kapłańskiego błogosławieństwa. Znajdują się na nagrobkach osób z rodu kapłanów (kohenów),
– otwarta szafa wypełniona książkami to symbol rabina lub człowieka,
– korona symbolizuje zarówno Torę, może więc znajdować się na grobie pobożnego mędrca lub rabina,
– świece najczęściej występują na grobach kobiet, gdyż do ich obowiązków religijnych należy zapalanie i błogosławienie świec w wieczór szabatu. Złamane świece, pochodnie pochylone w dół to symbol śmierci.
Częste są też motywy animalistyczne, mogą być nawiązaniem do biblijnych symboli plemion Izraela, jak też odnosić się do imienia zmarłej osoby. I tak: lew – oznacza imię Arie, Lejb, Leon; jeleń – imię Cwi, Hirsz; niedźwiedź – imię Dow, Ber, Bernard; wilk – imiona Zew, Wolf, Beniamin; owca – imiona Rachela, Rebeka; gołąb – imiona Taube lub Jona; ptak – imiona Cipora, Fejgl. Przedstawienia zwierząt mogą też odnosić się do cech zmarłego, w myśl cytatu z Miszny, mówiącego: „Bądź śmiały jak lampart, lekki jak orzeł, rączy jak jeleń, silny jak lew do wypełnienia woli Ojca twego, który jest w niebie”.
Obok tych realnych zwierząt na macewach występują istoty mityczne. Skrzydlate gryfy, orły są związane z pojęciami potęgi Boga, często przedstawiane są w pozycji heraldycznej, wspierając się o otwarte księgi, korony, zwoje Tory lub kartusze z inskrypcjami. Ptaki, oprócz podanego wcześniej znaczenia, symbolizują duszę ulatującą do nieba.
27 września 2023
Słów kilka na początek
Sieradz rozwijała się dzięki zaangażowaniu Polaków i Żydów, następnie również Niemców i zaborców – Rosjan. Katarzyna Tośta przybliżyła słuchaczom, w jaki sposób o duchu konkretnej nacji mówią budynki użyteczności publicznej, język czy muzyka, a dalej wskazała na ciągłość i znaczenie 4 kultur z uwzględnieniem religii, obrzędowości, języka, architektury, sztuki sakralnej i sepulkralnej, a także w jaki sposób wzajemnie się przenikały i uzupełniały. Spotkanie dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku odbyło się w Powiatowej Bibliotece Publicznej im. W. Broniewskiego.
7 września 2023
Wschodnie tradycje chrześcijaństwa
Ksiądz Vasyl Berkyta, administrator Parafii Greckokatolickiej w Łodzi, przeprowadził dla słuchaczy Sieradzkiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku wykład o bogactwie tradycji kościoła prawosławnego.
Kościoły greckokatolickie należą do katolickich kościołów wschodnich i stanowią część kościoła katolickiego. Grekokatolicy żyją w jedności z papieżem, natomiast wszystkie obrzędy sprawują zgodnie z wyznaniem prawosławnym. Wspólny dla kościołów greckokatolickich jest obrządek bizantyjski, który ma wiele odmian. Wspólna jest też tradycja, która jest zbieżna z tradycją prawosławną, w pełni jednak zgodna z nauką kościoła łacińskiego.
W trakcie bogato ilustrowanym wykładu ksiądz omówił zagadnienie wielkiej schizmy i strukturę hierarchii kościoła prawosławnego. Ważnym zagadnieniem było również przybliżenie samej obrzędowości prawosławia. Ksiądz Vasyl Berkyta rozmawiał z uczniami także o cerkwi, o jej budowie, znaczeniu ikon, ikonostasie, o antyminsie, bez którego w kościele wschodnim nie odprawimy liturgii.
Cerkiew, chram – to miejsce, w którym wszystko ma pewien znak czegoś niewidzialnego. Gdy wchodzimy do cerkwi, zawsze podążamy w stronę wschodu, skąd przyszedł Jezus Chrystus. Wschód – to światło Chrystusa, zachód symbolizuje ciemność. W chramach nie ma instrumentów, organów, które słyszymy na co dzień w parafiach rzymsko-katolickich. Cała liturgia jest śpiewana, nic nie jest czytane i to nadaje mszy niepowtarzalnego charakteru.
14 września 2023
Zwiedzanie cmentarza żydowskiego w Zduńskiej Woli
Dr Kamila Klauzińska oprowadziła uczestników projektu po żydowskiej nekropoli. Swoje zajęcia rozpoczęła od wprowadzenia w historię Żydów zduńskowolskich. Następnie przypomniała słuchaczom Sieradzkiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku podstawowe pojęcia z zakresu kultury i religii Żydów polskich. Co ważne dla zwiedzanego miejsca, zapoznanie uczestników z zasadami obowiązującymi podczas przygotowania ciała do pochówku, zasady organizacji pogrzebów w kulturze żydowskiej oraz działalność bractwa pogrzebowego (Chewra Kadisza).
Na przykładzie macew z zachowanymi polichromiami uczestnicy poznali zasady zdobienia nagrobków przez Żydów na terenie obecnej Polski, Ukrainy, Białorusi, Litwy: symbolikę nagrobków, kolorystykę i polichromie. W kontekście symboliki kolorów użytych na nagrobkach prowadząca zajęcia wyjaśniła ich znaczenie w kulturze żydowskiej.
21 września 2023
Wirtualny spacer po Sieradzu
Na wykład dr Anną Nierychlewską przyszli nie tylko słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku, ale i inni zaciekawieni wielokulturowością miasta manifestującą się w architekturze i przestrzeni publicznej. Prowadząca przybliżyła publiczności losy społeczności żydowskiej i to jak jej obecność manifestowała się wizualnie w topografii miasta. W tej części wykładu nie zabrakło anegdot i barwnych opowieści, ale także dramatów ludzkich związanych z okupacją Niemiecką i zagładą sieradzkich Żydów. Kolejnym tematem byli protestanci, a na koniec ludność prawosławna.
21 września 2023
Artyści z naszej okolicy
W czwartek 21 września 2023 r. w Miejskiej Bibliotece im. A. K. Cebrowskiego w Łowiczu odbył się wykład Macieja Cholewińskiego, adiunkta w Dziale Dokumentacji Naukowej Muzeum Sztuki w Łodzi dla słuchaczy Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Wykład był opowieścią o przenikaniu się sztuki i życia, tradycji i nowoczesności, światów i tożsamości różnych narodów mieszkających „w naszej okolicy” – regionie. Prowadzący przedstawił sylwetki artystów, którzy opowiadali o swojej tożsamości z użyciem tradycyjnego języka sztuki albo – skrajnie nowoczesnego, co budziło i budzi do dziś spory, dyskusje i jest przedmiotem badań naukowych. Dopiero spojrzenie z perspektywy upływającego czasu pokazuje, czym jest przywiązanie do tradycji, ale i jej kwestionowanie połączone ze wzbogacaniem o nowe elementy.
Ilustracją tej opowieści była m.in. twórczość: Władysława Strzemińskiego, Katarzyny Kobro, Arona Muszki, Jankiela Adlera, Artura Szyka, Otto Pippela, Friedricha Kunitzera.
W trakcie wykładu prowadzący przedstawił materiały zebrane do pisanej przez siebie książki „Szalone Muzeum” poświęcone historii Muzeum Sztuki w Łodzi w latach 1910-1960, w ramach stypendium ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Co ważne w wykładzie wzięły udział osoby spoza Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
28 września 2023
Łowicz znany i nieznany
Dr Anna Nierychlewska – specjalizująca się w archeologii nowożytnej i współczesnej miast środkowej Polski – zabrała seniorów na wirtualny spacer śladami wielokulturowości Łowicza.
Swoją opowieść rozpoczęła od przybliżenia historii ludności żydowskiej, która przez długi czas nie zamieszkiwała Łowicza, ponieważ był miastem biskupim. Oczywiście przypomniała najważniejsze tematy związane z losami cmentarza żydowskiego, na którym słuchacze Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku byli już w czerwcu.
W 1768 r. sejm przywrócił dysydentom prawa publiczne i swobodę organizowania życia religijnego. Uchwała ta, podjęta pod naciskiem carycy Katarzyny II, w zasadniczy sposób odmieniła sytuację ewangelików, prawosławnych Greków i Żydów. Mogli oni odtąd bez większych przeszkód budować świątynie, domy modlitwy, szkoły i cmentarze, o których bardzo ciekawie opowiedziała pani doktor.
Trudniejsze tematy pojawiły się na koniec spotkania, a dotyczyły zagłady.
5 października 2023
Protestantyzm na ziemi sieradzkiej
O kościele Ewangelicko-Augsburskim i ewangelicyzmie regionu łódzkiego opowiadał
Jan Cieślar, biskup Diecezji Warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego wygłosił wykład dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Rozpoczął od początków chrześcijaństwa. reformacja i oblicza Europy po reformacji, by przejść do protestantyzmu w Polsce i Kościoła Ewangelicko-Augsburski na świecie i w Polsce. Następnie przybliżył zagadnienie ewangelicyzmu regionu łódzkiego związanego z osadnictwem niemieckim podkreślając wkład Niemców w życie gospodarcze i kulturalne oraz rozwój opieki medycznej. Wszystko to by opowiedzieć o historii i współczesności Parafii Ewangelickiej w Zduńskiej Woli. Biskup na zamknięcie swojej prelekcji skupił się na czasach obecnych i nawiązał do życia w środowisku wielokulturowym i wielowyznaniowym.
12 października 2023
Bogactwo tradycji kościoła prawosławnego
Ksiądz Vasyl Berkyta rozpoczął swoją prelekcję od przywołania Wielkiej schizmy wschodniej – rozłamu w chrześcijaństwie na Kościół wschodni i zachodni. Za symboliczną datę tego wydarzenia przyjmuje się rok 1054. Przybliżył też różnice pomiędzy kościołem prawosławnym a greckokatolickim.
Uzupełniając swoje wypowiedzi bogatą prezentacją multimedialną, przybliżył zebranym hierarchę w kościele prawosławnym, a następnie obrządek czyli ryt wschodni. Omawiając świątynie (cerkiew, chram), zwrócił m.in. uwagę na ich budowę zewnętrzną i tak charakterystyczne kopuły („gławy”), w których liczbie na cerkwi ukryta jest pewna symbolika: 1 kopuła/głowa oznacza najwyższą Głowę Kościoła Jezusa Chrystusa, a np. 5 – Chrystusa Pana i czterech Ewangelistów.
We wnętrzu kościoła natomiast istotny jest podział na 3 części: ołtarz/prezbiterium (miejsce „Święte Świętych”) zawsze skierowany na wschód, nawa – część środkowa świątyni dla wiernych oraz przedsionek. Zwrócił uwagę na ikonostas i znajdujące się w nim „carskie wrota”, omówił liczbę i rodzaje umieszczonych na nim ikon i tu podkreślił, że aby móc dobrze odczytywać ikonę trzeba choć podstawowo wiedzieć, jakie znaczenie mają poszczególne barwy, ponieważ każdy kolor ma swoje konkretne znaczenie.
Przybliżył też zagadnienie obrzędowości prawosławia ze szczególnym uwzględnieniem liturgii, wyjaśniając np. słowo „prosfora” (pieczywo wytwarzane z mąki, wody i zakwasu wykorzystywane w obrzędzie przeistoczenia), oraz słowo „antymins” (materia z relikwiami świętych, bez której nie można odprawiać liturgii). Zademonstrował również, jak w kościele prawosławnym czyni się znaki krzyża i błogosławieństwa. Podkreślił, że msze w kościele prawosławnym mają niepowtarzalny charakter, gdyż cała liturgia jest śpiewana, nic nie jest czytane i nie słychać na niej organów ani żadnych innych instrumentów, tak charakterystycznych dla kościołów rzymskokatolickich.
Na zakończenie spotkania ksiądz Vasyl Berkyta odpowiadał na liczne pytania słuchaczy, wśród których były także osoby spoza grona studentów-seniorów. Tradycją już się stało, że w wykładzie wzięli udział osoby nie należące do Uniwersytety Trzeciego Wieku.
19 października 2023
Graffiti, mizrach i wycinanka ludowa
W czwartek w Powiatowej Bibliotece Publicznej im. W. Broniewskiego w Sieradzu słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku mieli możliwość wciągnąć się w działaniach street artowych inspirowane tradycyjną wycinanką żydowską i ludową. Spotkanie rozpoczęła część teoretyczna, w trakcie której Michał Arkusiński przybliżył historię graffiti sięgającą lat 60. i 70. XX wieku w Nowym Jorku, poprzez wyłonienie się street artu, po współczesność ze szczególnym uwzględnieniem Banksy’ego i jego szablonów. Kolejnym wątkiem była historia polskiej sztuki ulicy z jej początkiem w latach 80. i szablonem związanym z opozycją antykomunistyczną. Następnie biorący udział w warsztatach powrócili do głównego wątku projektu, a mianowicie do tradycyjnej sztuki żydowskiej, a w tym wypadku wycinaki zwanej „mizrach” w języku jidysz w powiązaniu z tradycyjną wycinanką ludową.
Motywy na tych wycinankach nie były dla uczestników zaskoczeniem, gdyż w większości są tożsame z symbolami sepulkralnymi. Są to motywy często animistyczne, przedstawienia menory, tablic Mojżeszowych czy Gwiazdy Dawida.
Technika powstawania wycinanki, a szablonu praktycznie niczym się nie różni. Michał Arkusiński czuwał, by jego podopieczni dobrze przygotowali się do tego działania. Potem pokazał, w jaki sposób wykorzystać możliwości, które daje farba w aerozolu.
Finałem zajęć było odbicie własnoręcznie wykonanych szablonów oraz ich zaprezentowanie.
Jak widać na załączonych poniżej zdjęciach uczestnicy wysłuchali informacji o historiach artystycznych graffiti i street artu oraz z wielką przyjemnością tworzyli własne projekty w oparciu o dostarczone materiały.
19 października 2023
Kościół Ewangelicko-Augsburski i ewangelicyzm regionu łódzkiego
Ksiądz Jan Cieślar, biskup Diecezji Warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego z Pabianic, przeprowadził dla słuchaczy Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku wykład poświęcony chrześcijaństwu reformowanemu.
Prelegent przedstawił podstawy teologii ewangelickiej oraz czym różni się kościół ewangelicki od kościoła katolickiego. Wszystkie zasady wiary oparte są jedynie na Piśmie Świętym, a nie tradycji kościelnej. Ewangelicy nie uznają zwierzchności papieża, choć oczywiście darzą go szacunkiem należnym głowie państwa oraz kościoła rzymskokatolickiego. Kościoły ewangelickie są kościołami krajowymi, niezależnymi od zewnętrznych struktur. Podkreślił więzy teologiczne łączące oba kościoły i konieczność dialogu ekumenicznego. Uzupełniając swoje wypowiedzi bogatą prezentacją multimedialną, przybliżył zebranym etykę ewangelicką. Omawiając świątynie zwrócił m.in. uwagę że najważniejszym elementem w kościele jest krzyż, jest jeden ołtarz główny, przy którym odprawia się nabożeństwa. Jeżeli w kościele są ołtarze boczne, to tylko jako element pozostałości wystroju i nie są przy nich odprawiane msze. Biskup przybliżył też wpływ reformacji na kulturę polską, w której mieli udział Polacy, m.in. w literaturze – Mikołaj Rej, w muzyce – Mikołaj Gomułka, w polityce – Andrzej Frycz-Modrzewski. Podkreślił, że msze w kościele ewangelickim odprawiane są dwa razy w miesiącu i nie ma obowiązku uczestnictwa w nich, ważniejsze jest udzielanie się w działania kościoła. Przy parafiach ewangelickich działały Domy Sierot, Domy Starców i szkoły. Przedstawił znanych ewangelików w Polsce, oraz obecną sytuację kościoła z podziałem na diecezje oraz ich liczebność. Na zakończenie spotkania ksiądz biskup odpowiadał na liczne pytania słuchaczy.
26 października 2023
Sztuka w obliczu wielokulturowości
Dzisiaj dla słuchaczy Sieradzkiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku odbyło się spotkanie z Maciejem Cholewińskim o wielokulturowości sztuki nowoczesnej województwa łódzkiego, a materiały zaprezentowane podczas wykładu pochodzą z przygotowywanej do publikacji książki Macieja Cholewińskiego „Szalone Muzeum” powstałej dzięki stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2023 roku.
Wykładowca nakreśliła drogi wielokulturowej tożsamości mieszkańców województwa łódzkiego, które uwidaczniały się w zróżnicowanej architekturze sakralnej i sepulkralnej, a w efekcie zaowocowały zarówno sztuką konserwatywną, jak i najwybitniejszymi przykładami sztuki awangardowej. Swoją opowieść wywiódł między innymi na przykładach obrazów Władysława Strzemińskiego (Polaka), Karola Hillera (Niemca), Jankiela Adlera (Żyda) oraz rzeźb Rosjanki Katarzyny Kobro, które znajdują się w Muzeum Sztuki w Łodzi. , ale też odpowiedział na zadane przez siebie samego pytania: Kto współtworzył ruch dada?. Kto tak zdenerwował swoją sztuką Hitlera, że ten wydał na niego wyrok śmierci?. Kto spowodował pierwszy skandal artystyczny w dziejach Łodzi?. Kto otrzymał z rąk cara najwyższe rosyjskie odznaczenie za męstwo?
26 października 2023
O obrzędach w tradycji żydowskiej
W czwartek dla licznie zgromadzonych słuchaczy Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku i zainteresowanych projektem odbyło się spotkanie z Symchą Kellerem, chazanem i wykładowcą na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie. Kantor rozpoczął swój wykład rozpoczął go pieśnią o pokoju czyli Psalmem 123. Jego wykład nie opierał się na prezentacji multimedialnej, ale na prezentacji przedmiotów sakralnych i używanych w liturgii, za pomocą których przedstawił bogatą i skomplikowaną historię narodu żydowskiego datowaną od około 3000-4000 lat p.n.e. oraz jego zwyczaje i obrzędy. Nawiązał w swojej wypowiedzi do diaspory, czasu kiedy naród żydowski został zmuszony do opuszczenia swojej ziemi i rozproszył się po świecie. Rozpoczęła się wtedy jego wędrówka do Europy, w której jedynie Polska i Turcja pozwoliły Żydom się osiedlać. 1000 lat historii Żydów polskich rozpoczęło się od słowa „Polin”, co w języku hebrajskim oznacza „tutaj odpoczniesz”. To słowo oznacza także Polskę. Tak głosi legenda o przybyciu Żydów do kraju Mieszka I. Rabin wspomniał, że w 1939 r. w Polsce mieszkało ok. 3,5 miliona Żydów, a obecnie jest ich 10 tysięcy.
W swoim wystąpieniu Symcha Keller podkreślił, że religia żydowska nie jest religią jednolitą, a odłamów judaizmu jest ok. 20. Żydzi mówili w języku jidysz, który wywodzi się z języka germańskiego, natomiast modlili się w języku hebrajskim.
Do najważniejszych świąt żydowskich należą:
– Szabat/szabas/sabat – ostatni dzień tygodnia (będący wg kalendarza żydowskiego dniem wypoczynku) obchodzony co tydzień w sobotę – od piątku wieczorem,
– Rosz ha-Szana – święto Nowego Roku, pierwszy dzień kalendarza żydowskiego
– Jom Kipur – Dzień Pojednania (pokuty, przebłagania) to jedno z najważniejszych świąt żydowskich o charakterze pokutnym, obchodzone dziesiątego dnia miesiąca tiszrej (wrzesień/październik). W Jom Kipur, mimo że wypada w różne dni tygodnia, obowiązuje całkowity zakaz pracy i ścisły post.
-mSukkot – Święto Szałasów, zaraz po Dniu Pojednania Żydzi budują szałasy – kuczki – w których mieszkają 7 dni, wypełniając nakaz biblijny.
– Purim – Święto Losów (w znaczeniu wygranego losu), to najradośniejsze święto w całym cyklu tradycyjnych świąt żydowskich. To dzień w którym Żydzi się upijają, żeby nie rozróżniać dobra od zła.
– Chanuka – Święto Świateł – jest uznawana za jedno z najważniejszych i najradośniejszych świąt judaizmu.
Co ważne podczas spotkania rabin ubrany był w tradycyjny chałat, długie okrycie wierzchnie przypominające płaszcz, z kipą (jarmułką) na głowie (małą, płytką czapeczką ściśle przylegającą do czubka głowy) zaprezentował zebranym m.in.
– Talit lub tałes – to prostokątna chusta nakładana przez Żydów na głowę bądź ramiona podczas modlitwy, zwykle biała z czarnymi lub granatowymi pasami wzdłuż boków i frędzlami zwanymi cicit w rogach chusty.
– Szofar – instrument dęty o charakterze liturgicznym, używany w judaizmie. Jest rodzajem rogu, który dla nawiązania do historii ofiarowania Izaaka przez Abrahama, był wykonywany z rogu baraniego.
– Zwój psalmu przechowywany w skórzanym rulonie.
Zebrani mieli okazję wysłuchać na zakończenie spotkania kilku psalmów wykonanych przez Symchę Kellera. Trudność tego śpiewu polegała m.in. na tym, że teksty te składały się wyłącznie ze spółgłosek. Wiele pytań mieli jeszcze potem do gościa zebrani słuchacze, co świadczyło o dużym zainteresowaniu poruszonymi zagadnieniami i celowości zorganizowania spotkania. A pamiątką z niego będą rozdawane płyty nagrane przez Symchę Kellera (śpiew i gra na instrumentach) z innymi muzykami, zawierające muzykę żydowską, chasydzką, np. „Chasydzka droga. Z Lublina do Kocka”, „Chojze. Widzący z Lublina”.
9 listopada 2023
Międzypokoleniowe warsztaty graffiti
Takiej formy zajęć w pracowni artystycznej Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku jeszcze nie praktykowano! W czwartek 9 listopada na kilka godzin zagościła tu sztuka ulicy, a jej twórcami – z użyciem farb w sprayowych – stało się międzypokoleniowe a nawet… międzynarodowe grono zgłębiające arkana graffiti pod fachowym okiem Michała Arkusińskiego – rysownika komiksów i streetartysty.
W warsztatach edukacyjno-animacyjnych udział wzięły słuchaczki ŁUTW, ale zaproszenie na przyjęła Szkoła Podstawowa nr 4 im. Marii Konopnickiej w Łowiczu i w zajęciach, razem z Małgorzatą Dolińską, zastępcą dyrektora szkoły, uczestniczyli Eva, Filip i Wladik. Warsztaty poświęcone były historii sztuce graffiti i street artu wysnutej z tradycji wycinanki ludowej oraz wycinaki zwanej w języku jidysz „mizrach”. To od nich wywodzi się szablon do tworzenia graffiti, który jest negatywem wycinanki.
We wstępie Michał Arkusiński przybliżył historię graffiti sięgającą lat 60. i 70. XX wieku w Nowym Jorku, wyodrębniając street art, sztukę ulicy, która zawiera w sobie tradycyjne graffiti, lecz termin ten często jest użyty dla odróżnienia aktywności artystycznej w przestrzeni miejskiej od aktów wandalizmu. Mówiąc o współczesnym street arcie, nawiązał do działań Banksy’ego i jego szablonów. Nie zabrakło też nawiązania do historii polskiej sztuki ulicy z oczątku lat 80. XX w., kiedy z pomocą szablonów tworzono na murach (ale nie tylko) graffiti związane z opozycją antykomunistyczną. Miło było usłyszeć od wykładowcy słowa uznania o… łowickich graffiti, szczególnie tych znajdujących się na dziedzińcu Łowickiego Ośrodka Kultury, które zdążył obejrzeć przed rozpoczęciem warsztatów.
A kiedy nastąpiła część praktyczna, najpierw wszyscy projektowali szablony zawierające swoje imię, a potem już dowolne wzory, by je potem wycinać. W odróżnieniu od robienia tradycyjnych wycinanek, dokonywali tego ostrymi nożykami. I przyszedł wreszcie upragniony moment na użycie farb sprayowych oraz prezentacje własnych graffiti. To było bardzo twórcze i emocjonujące działanie, a radość z niego była jednakowa i dla seniorów, i dla młodzieży.
23 listopada 2023
Naród żydowski – historia, religia, tradycja i kultura
Członkowie Sieradzkiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, ich rodziny oraz inni zainteresowani mieli przyjemność spotkać się z Symchą Kellerm i porozmawiać o tym, w jaki sposób nadal żyją ortodoksyjni Żydzi. Mężczyźni w trakcie modlitwy używają tefilin – dwie niewielkie, czarne, otwierane szkatułki skórzane o kształcie sześcianu. Umieszcza się w nich zwitki pergaminu z wypisanymi ręcznie przez sofera cytatami z biblijnej „Księgi Wyjścia” (13,1–10 i 11–16) i „Powtórzonego Prawa” (6,4–9 i 11,13–21): „Weźcie przeto sobie te moje słowa do serca i duszy. Przywiążcie je sobie jako znak na ręku. Niech one będą wam ozdobą między oczami. Nauczcie ich wasze dzieci, powtarzając je im, gdy przebywacie w domu, gdy idziecie drogą, gdy kładziecie się i wstajecie“. Przy modlitwie okrywają się tałesem – to czworokątny płat tkaniny wełnianej lub jedwabnej, zakończony na 4 rogach frędzlami (zwanymi cyces, hebr. cicit), z atarą na dłuższym boku i naszytymi niekiedy 2 czarnymi pasami; przyjął się także zwyczaj chowania w tałesie zmarłych mężczyzn. W trakcie spotkania rabin zaprezentował również szofar – instrument o charakterze liturgicznym, który dla nawiązania do historii ofiarowania Izaaka przez Abrahama, był wykonywany z rogu baraniego.
