Archiwa 2020
15 września 2020
Naród żydowski – historia, religia, kultura i tradycja
Polski chazan i działacz społeczności żydowskiej – Symcha Keller zainicjował realizację projektu w Zduńskowolskim Centrum Integracji RATUSZ. W trakcie spotkania z uczniami Szkoły Podstawowej nr 11 pełnego ciekawostek i anegdot przybliżył słuchaczom dzieje narodu wybranego nie tylko w Polsce, a także w Zduńskiej Woli. Uczestnicy projektu zapoznali się z zupełnie nieznanymi pojęciami takimi, jak: szofar, szabat, tałes, czulent, ale także dowiedzieli się, dlaczego Żydzi zakładają nakrycia głowy, wchodząc do synagogi, oraz tego, że dla społeczności żydowskiej rodzina jest fundamentem, a kobieta uważana jest za świętą.
Rabin przypomniał, że wielokulturowość i obecność społeczności żydowskiej przed II wojną światową była bardzo ważna, a teraz pozostały po niej niejednokrotnie tylko wspomnienia. Mieszkańcy Zduńskiej woli mogą się cieszyć, że na terenie miasta zupełnie dobrze zachował się cmentarz żydowski.
21 września 2020
Tajemnice Cmentarza żydowskiego w Zduńskiej Woli
Dr Kamila Kulazińska – judaistka i antropolog kultury, oprowadziła uczniów Szkoły Podstawowej nr 11 i Liceum Plastycznego po cmentarzu żydowskim. Uczestnicy projektu dowiedzieli się o tym, że jeszcze przed II wojną światową Zduńską Wolę zamieszkiwało 10 tysięcy Żydów, a tuż po, wróciło do niej ok. 150 osób.
Przewodniczka przekazała ponadto sporo informacji dotyczących symboliki nagrobnej, pochówku oraz tego, że w kulturze żydowskiej nie ma grobów zbiorowych i każda zmarła osoba ma swój grób, który nigdy nie może być otwarty. Uczestnicy spaceru zaobserwowali, że zduńskowolski cmentarz podzielony jest na dwa sektory – męski i żeński, dlatego, że zgodnie z judaizmem kobieta nie może być pochowana obok męża.
Dr Kamila Kulazińska uświadomiła uczniów, że za każdą macewą kryje się historia człowieka. Dzisiaj możemy się o nim dowiedzieć tyle, ile odczytamy z porośniętych mchem kamiennych płyt. Nie odczytamy wieku osoby zmarłej, jej nazwiska, ale dowiemy się, czy była pobożna, oddana rodzinie, sprawiedliwa, powszechnie szanowana. W judaizmie symbolika sepulkralna jest niezwykle ciekawa.
Uczestnicy projektu dowiedzieli się także o tym, że w tradycyjnych rodzinach żydowskich tylko mali chłopcy idą do szkoły, studiują księgi, są wychowywani w duchu bycia mężami księgi, dziewczynki natomiast są przygotowywane do pracy w domu.
25 września 2020
Od tradycji do nowoczesności w międzywojennej sztuce województwa łódzkiego
Maciej Cholewiński – archiwista z Muzeum Sztuki w Łodzi w Zduńskiej Woli zabrał uczestników Szkoły Podstawowej nr 11 w Zduńskiej Woli na wirtualny spacer po Łodzi śladami fabryk, architektury i zaprezentował prace łódzkich malarzy.
Jankiel Adler, Jerzy Krause, Karol Hiller, Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński to twórcy, których pomimo różnego pochodzenia i przywiązania do innych kultur i tradycji łączyło bardzo wiele. To artyści związani z naszym regionem, których dzieła stały się odbiciem smutnych, często dramatycznych dziejów naszego kraju.
29 września 2020
Od wycinaki do graffiti
Dzięki warsztatom Michała Arkusińskiego, absolwenta łódzkiej ASP, który na co dzień zajmuje się grafiką projektową, ilustracją i rysunkiem, uczestnicy projektu ze Zduńskiej Woli poczuli się prawdziwymi artystami. Prowadzący zajęcia specjalizuje się w tworzeniu autorskich komików, a także ilustruje narracje graficzne do cudzych scenariuszy. Tworzy także plakaty i okładki płyt dla wykonawców m.in. punk i hip-hop.
W trakcie zajęć uczniowie usłyszeli, że graffiti i sztuka ulicy, którymi wielu z nas dzisiaj się inspiruje, w bardzo dużym stopniu wpłynęły na sztuki. Kultura ludowa czy tradycyjna sztuka żydowska krzyżują się z kulturą miejską. Wiele ciekawych projektów można stworzyć na podstawie szablonów. Michał Arkusiński w trakcie zajęć wykorzystał szablon inspirowany zarazem sieradzkimi wycinanki jak i mizrach – tradycyjnymi wycinankami żydowskimi. Uczestnicy w pracach wykonanych na warsztatach swobodnie nawiązywali do mizrach, a tym samym do motylów nagrobnych, które widzieli na cmentarzu żydowskim.
6 października 2020
Ewangelicyzm regionu łódzkiego
O kościele Ewangelicko-Augsburskim i ewangelicyzmie regionu łódzkiego opowiadał młodzieży ze Szkoły Podstawowej nr 11 w Zduńskiej Woli Jan Cieślar – biskup Diecezji Warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Św. Piotra i Św. Pawła w Pabianicach.
Pastor swoje spotkanie rozpoczął od przybliżenia historii osadników niemieckich na ziemi łódzkiej. Podkreślił jak duży był wkład Niemców w życie gospodarcze i kulturalne, a także w rozwój opieki medycznej. Ksiądz wiele swojego czasu poświęcił przybliżeniu historię i współczesności Parafii Ewangelickiej w Zduńskiej Woli.
9 października 2020
Szlakiem wielokulturowości Zduńskiej Woli
Znaków materialnych śladów po ludziach, którzy byli sąsiadami naszych przodków jest niewiele. Uczniowie z SP 11 w trakcie spaceru z dr Anną Nierychlewską szukali śladów kultury żydowskiej, niemieckiej i rosyjskiej miasta. O żydowskich mieszkańcach Zduńskiej Woli świadczy jedynie cmentarz przy ul. Kaczej, synagoga, mykwa i cheder. Można się jeszcze doszukiwać obecności Żydów w obszarze niegdysiejszej dzielnicy żydowskiej i getta.
W niegdysiejszej szkole ewangelickiej mieści się teraz szkoła muzyczna, w dawnym domu opieki dla sierot i starów im. Edwarda Boernera obecnie znajduje się Dom Pomocy Społecznej. Najmłodsi uczestnicy projektu wspólnie z prowadzącą szukali na cmentarzu grobów ewangelickich i prawosławnych.
12 października 2020
Prawosławie nie tylko w województwie łódzkim
O bogactwie tradycji kościoła prawosławnego opowiadał młodzieży ze Szkoły Podstawowej nr 11 ksiądz Vasyl Berkyta – proboszcz Parafii Ofiarowania Pańskiego w Łodzi (kościół greckokatolicki, bizantyjsko-ukraiński).
Kościoły greckokatolickie należą do katolickich kościołów wschodnich i stanowią część kościoła katolickiego. Grekokatolicy żyją w jedności z papieżem, natomiast wszystkie obrzędy sprawują zgodnie z wyznaniem prawosławnym. Wspólny dla kościołów greckokatolickich jest obrządek bizantyjski, który ma wiele odmian. Wspólna jest też tradycja, która jest zbieżna z tradycją prawosławną, w pełni jednak zgodna z nauką kościoła łacińskiego
Ksiądz Vasyl Berkyta rozmawiał z uczniami także o cerkwi, o jej budowie, znaczeniu ikon, ikonostasie, o antyminsie, bez którego w kościele wschodnim nie odprawimy liturgii.
Cerkiew, chram – to miejsce, w którym wszystko ma pewien znak czegoś niewidzialnego. Gdy wchodzimy do cerkwi, zawsze podążamy w stronę wschodu, skąd przyszedł Jezus Chrystus. Wschód – to światło Chrystusa, zachód symbolizuje ciemność. W chramach nie ma instrumentów, organów, które słyszymy na co dzień w parafiach rzymsko-katolickich. Cała liturgia jest śpiewana, nic nie jest czytane i to nadaje mszy niepowtarzalnego charakteru.
16 października 2020
Różnice i podobieństwo kościołów grekokatolickiego i prawosławnego
W dopiero co zrewitalizowanych jatkach miejskich, obecnie Muzeum Ziemi Rawskiej, odbyło się spotkanie z księdzem Vasylem Berkytą, w którego trakcie duchowny opowiadał o wspólnych korzeniach grekokatolicyzmu i prawosławia.
W trakcie bogato ilustrowanym wykładu ksiądz omówił zagadnienie wielkiej schizmy i strukturę hierarchii kościoła prawosławnego. Ważnym zagadnieniem było również przybliżenie samej obrzędowości prawosławia ze szczególnym uwzględnieniem budowy świątyń, ikon, liturgii oraz całego roku liturgicznego.
23 października 2020
Historia w kontekście wielokulturowości
Mieszkańcy Rawy Mazowieckiej uczestniczący w projekcie w piątek wzięli udział w zajęciach poprowadzonych przez dr Annę Nierychlewską. Pogoda nie sprzyjała, ale udało się odbyć spacer od jatek miejskich do cmentarza żydowskiego. Zaplanowana trasa wiodła przez okolice niegdysiejszego pałacyku carskiego i cerkwi, kościół ewangelicki, by dalej przejść przez dawną dzielnicę żydowską i zobaczyć miejsce, w którym ssała synagoga zniszczona przez Niemców w 1942 roku.
Cmentarz żydowski znajduje się na Wzgórzu Sójczym. Założony został w drugiej połowie XVIII wieku. Był użytkowany był jeszcze do lat 50. XX w. Obecnie na porośniętym trawą i krzakami terenie znajduje się obelisk, tablica informacyjna oraz kilka przewróconych macew.
5 listopada 2020
Kościół Ewangelicko-Augsburski i ewangelicyzm regionu łódzkiego
Niestety z powodu obostrzeń epidemiologicznych spowodowanych COVID 19 projekt został przeniesiony w całości do sieci.
Pierwszym wydarzeniem zorganizowanym w konwencji online było spotkanie z księdzem biskupem Janem Cieślarem, który przyjechał do Muzeum Ziemi Rawskiej skąd odbyła się transmisja spotkani na Facebooku muzeum.
Historia i współczesność lokalnej Parafii Ewangelickiej była kanwą dla opowieści o historię osadnictwa
niemieckiego i powstawania zborów. W trakcie prelekcji pastor przybliżył słuchaczom wkład Niemców w życie gospodarcze i kulturalne, a także w rozwój opieki medycznej regionu łódzkiego.
12 listopada 2020
Za bramą „domu życia”
W trakcie kolejnej transmisji zorganizowanej przez muzeum dr Irmina Gadowska opowiedziała o symbolice i formie żydowskiej sztuki sepulkralnej. Zaczęła od krótkiej charakterystyki cmentarzy żydowskich z terenów Europy środkowo-wschodniej o różnym kształcie i przestrzeni z uwzględnieniem cmentarzy w małych miasteczkach versus wielkomiejskie nekropolie.
Następnym omówionym zagadnieniem były obyczaje związane z pochówkiem i działalność świętych bractw, by przejść do form żydowskich nagrobków takie jak: macewa, sarkofag i ohel. Ważną częścią było wykładu było przybliżenie tematyki wielkomiejskich nagrobków i mauzoleów jako świadectwa akulturacji i przejmowania chrześcijańskiej tradycji sepulkralnej. Pozwoliło to przejść do głównych motywów dekoracyjnych nagrobków i ich symboliki dzielącej się na:
- motywy zwierzęce
- motywy związane z religią
- motywy roślinne
- motywy antropomorficzne
19 listopada 2020
Zduńska Wola widziana oczami młodzieży
Uczniowie VII klasy Szkoły Podstawowej nr 11 z powodu obostrzeń epidemiologicznych nie mieli możliwości wzięcia udziału w warsztatach odnoszących się do wykładu Macieja Cholewińskiego. Dlatego specjalnie dla nich zostało przygotowane zadanie, w którym mieli nawiązać do pejzaży miejskich Karola Hiller lub Władysława Strzemińskiego.
Ostatecznie Maciej Stefaniak, Jan Bilski, Pola Iwańska i Mateusz Bąkowski skupili się na tradycji przedstawiającej w pejzażu i w swoich pracach odwzorowali Dworek Złotnickich, gdzie mieści się obecnie siedziba Urzędu Miasta Zduńska Wola, ale także Kościół Ewangelicko-Augsburski odnosząc się do idei projektu.
23 listopada 2020
Dzieje narodu żydowskiego w kontekście religii, kultury i tradycji
W poniedziałek do Muzeum Ziemi Rawskiej przyjechał rabin Symcha Keller, który w trakcie wykładu transmitowanego na muzealnym Facebooku opowiadał, jak to jest być Żydem. Spotkanie zaczęło się od przypomnienia historii Abrahama, przez początki monoteizmu do starożytnego państwa żydowskiego i początek diaspory narodu żydowskiego w 70 roku naszej ery.
Rabin przybliżył podstawowe zasady religii i kultury żydowskiej. Znaczną uwagę poświecił obrzędowości powiązanej z następującymi świętami takimi jak:
– Szabat (najważniejsze ze świąt),
– Nowy Rok, Dzień Pojednania, Sukkot, Simchat Tora (radość Tory),
– Święta Pielgrzymkowe,
– Półświęta i posty.
Ważną częścią wykładu było przybliżenie kultury Żydów w kontekście ubioru, języka hebrajskiego i jidysz, a także literatury świeckiej i religijnej.
25 listopada 2020
Artyści z sąsiedztwa
Kolejne spotkanie, które odbyło się z Muzeum Ziemi Rawskiej miało nietypowy przebieg. Ze względu na ograniczenia związane z pandemią miało formę transmisji na żywo za pośrednictwem muzealnego facebooka. Na żywo – z zachowaniem niezbędnych obostrzeń – oglądali jedynie pracownicy muzeum. Bogato ilustrowany wykład poświęcony został przedstawieniu sylwetek artystów reprezentujących z jednej strony cztery narodowości: Polaków, Żydów, Niemców i Rosjan, z drugiej „konserwatywne” i „progresywne” postawy wobec sztuki. W prelekcję zostały wplecione zachęty do wykonywania własnej twórczości nawiązującej do zaprezentowanych w trakcie wykładu przykładów sztuki nowoczesnej.
27 listopada 2020
Subiektywna historia szablonu graffiti i jego związków z wycinanką żydowską oraz ludową
Michał Arkusiński na Facebooku Muzeum Ziemi Rawskiej opisał swoje doświadczanie związane ze sztuką street artu i jej powiązaniach z tradycyjną wycinanką. W celu zilustrowania opisanych wcześniej zagadnień, artysta przygotował 3 filmy – w formie ćwiczeń – obrazujące powstawanie graffiti.
30 listopada 2020
E-przewodniki na finał projektu „4 kultury – odNOWA pamięci”
Jeżeli ktoś nie wziął udziału w projekcie sporo stracił, ale zwiedzając Rawę Mazowiecką i Zduńską Wolę z wirtualny przewodnikiem może samemu doświadczyć tego, co Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense zrealizowała w przestrzeni tych miast.
https://play.google.com/store/apps/details?id=precz.guide.czterykulturyrawa
https://play.google.com/store/apps/details?id=precz.guide.czterykulturyzdunskawola